Veel mensen stellen zich steeds weer de vraag of ze moeten kiezen voor hoge of lage wandelschoenen. Veelal zijn ‘zwakke enkels’ het criterium om voor hoge schoenen te kiezen. Toch zie je steeds meer mensen met lage schoenen, ook in de bergen. Hoe zit dit dan?
Bijdrage van Andries Kraaijeveld, sportpodoloog (voetkundig sportadviseur) en eigenaar AndersOutdoor
DE VOOR- EN NADELEN VAN HOOG EN LAAG | Op de vraag ‘Wat is beter, hoog of laag’ kan geen eenduidig antwoord worden gegeven. Beide schoentypes hebben namelijk voor en nadelen. Lage schoenen hebben als voordeel dat ze meer bewegingsvrijheid bieden, zowel opzij (mediaal-lateraal), maar vooral voor- en achterwaarts (dorsaal-plantair). Daarnaast zijn ze luchtiger, waardoor je op warme dagen koelere voeten houdt. Daarentegen heb je bij lage schoenen eerder last van zand, steentjes of water in je schoenen.
Hoge schoenen hebben als voordeel dat ze meer bescherming en steun bieden. Zand en steentjes komen minder snel in je schoenen en bij beekjes, plassen en hoog gras hou je beter droge voeten dan bij lage schoenen. Nadeel is verminderde bewegingsvrijheid en dat je voeten in hoge schoenen warmer worden dan in lage.
ZWAKKE ENKELS | Zoals genoemd, zwakke enkels zijn veelal een argument om te kiezen voor hoge wandelschoenen. Maar hoe ontstaan zwakke enkels eigenlijk? Gewrichten bestaan uit allerlei botten die bij elkaar worden gehouden door gewrichtsbanden en spieren. De spieren zorgen hierbij voor de primaire stabiliteit. Heb je dus sterke spieren in je voeten en onderbenen, dan helpt dit al tegen ‘zwakke enkels’. En sterke spieren krijg je door training. Ga je dus de bergen in, zorg dan dat je het hele jaar door in Nederland ook al regelmatig wandelt. Ook in Nederland heb je mooie, ‘off road’ wandelingen.
Verder is het goed om even naar het enkelgewricht te kijken. Of eigenlijk gewrichten; je enkel bestaat namelijk uit twee gewrichten: het bovenste – en het onderste spronggewricht. Het bovenste spronggewricht zorgt voor de voor- en achterwaartse bewegingen, het onderste spronggewricht doet de zijdelingse bewegingen. Het onderste spronggewricht is dus bepalend voor de ‘zwakke enkels’, want als je door je enkels gaat, is dit immers een zijdelingse beweging. Om dit te voorkomen, is het dus belangrijk om het onderste spronggewricht te stabiliseren.
VOETSTABILISATIE | Daarvoor heb je dus niet per definitie hoge schoenen nodig. Een hoge schoen gaat weliswaar over de enkelbotjes heen, maar dit voegt in de basis niets wezenlijks toe aan stabiliteit van het onderste spronggewricht. De schoenschacht omsluit namelijk het bovenste spronggewricht, wat, zoals aangegeven, voor voor- en achterwaartse bewegingen zorgt en niet voor zijdelingse.
Een lage schoen blijft met de rand onder de enkelbotjes en omsluit daardoor het onderste spronggewricht. Het is dus zaak dat dit gedeelte van de schoen stevig is en de voet goed omsluit. Dit geeft immers de nodige steun aan het gewricht en die zijdelingse bewegingen ervan.
De asymetrische vetering en het ver naar de hiel doorlopende zadel op de AKU Alterra Lite zorgen ervoor dat de voet erg goed wordt omsloten.
OPLOSSINGEN | Het is dus prima mogelijk om stabiliteit te krijgen in lage schoenen, ook voor bergachtig terrein. Hierbij is de pasvorm dus erg belangrijk, want hoe beter de voet wordt omsloten, hoe meer stabiliteit dit geeft. Schoenfabrikanten ontwikkelen hun lage schoenen hierop continu. Zeker de wat kleinere, technische merken uit de Alpenlanden hebben mooie oplossingen op dit gebied.
Zo zorgen de asymetrische vetering en het ver naar de hiel doorlopende zadel op de AKU Alterra Lite er bijvoorbeeld voor dat de voet erg goed wordt omsloten.
Kayland heeft in hun Alpha-lijn, naast een stevige hielkuip, een tussenzool met twee hardheden: iets zachter onder de hiel, voor meer demping tijdens de landing, en juist wat steviger onder de voorvoet. Dit zorgt voor meer torsiestijfheid en hierdoor zijdelingse steun.
Garmont heeft in sommige modellen haar ‘ergo last’. Waar bij traditionele leesten de bodem vlak is, loopt de ‘ergo last’ onder de hiel juist rond en ook is er standaard wat meer vulling onder de voetboog. Hierdoor wordt de hiel veel beter omsloten.
Bij de traditionele leesten kan een ander inlegzooltje ook voor meer stabiliteit zorgen. Deze hebben een stevige hielkuip en goede ondersteuning van de voetboog en bieden daardoor veel meer stabiliteit dan het standaard inlegzooltje.
Voorbeeld van een approach schoen, hier in de bergen
SCHOENTYPES | De tijd dat lage schoenen alleen voor vlak terrein geschikt waren, ligt dus al lang achter ons. De ontwikkelingen staan wat dat betreft niet stil. De lage hiking schoenen hebben tegenwoordig dusdanige constructies dat je ook al aardig ‘off road’ ermee kunt.
Een categorie die (zeker in de Alpenlanden) steeds populairder wordt, is de approach schoen. Dit zijn veelal lage schoenen, gemaakt voor technisch terrein. Juist omdat hier nogal eens geklommen moet worden, is de bewegingsvrijheid van een lage schoen dan een groot pluspunt. Het bovenwerk is echter stevig en nauw omsluitend, zodat ze toch de stevigheid bieden die je in een bergschoen zoekt.
Ook populair in de bergen is de trailrunning schoen. Dit zijn hardloopschoenen, maar dan voor onverharde – en bergachtige paden. Ze zijn echter wezenlijk anders dan hardloopschoenen voor asfalt. De zool is harder en steviger en ook het bovenwerk is steviger, met een stevigere hielkuip. Daardoor geven ze meer steun en stabiliteit dan een asfaltschoen.
HOOG OF LAAG? | Uiteindelijk zijn er twee factoren die bepalen welke schoen het meest geschikt is. Als eerste het soort tocht en terrein. Lange tochten (een- of meerdaags), grof terrein, zwaardere bepakking, dit zorgt allemaal voor veel belasting en dan is de extra steun en bescherming die een goede hoge schoen geeft eigenlijk onontbeerlijk. Schoenen in het trekking en mountaineering segment zijn daarom ook allemaal hoog.
Is je tocht minder intensief en/of loop je op minder veeleisend terrein, dan kun je met een goede hiking schoen veelal prima uit de voeten. En in dit segment is er dus veel keuze in hoge, maar ook goede lage schoenen. Uiteindelijk geeft dan wat je zelf het prettigst vind de doorslag. Een goede winkel kan je hierbij prima adviseren.
Andries Kraaijeveld studeerde sportpodologie en is eigenaar van andersoutdoor.nl
AndersOutdoor is gespecialiseerd in het aanmeten van wandelschoenen en inlegzooltjes op maat
